Цяперашняе кітайска-расійскае супрацоўніцтва, нягледзячы на ўсе дэкларацыі аб «бязмежным партнёрстве», мае, акрамя каласальнай няроўнасці насельніцтва, шпіянажу і перадачы тэхналогій, наступныя відавочныя абмежаванні і неадольныя перашкоды, якія дазваляюць Кітаю стратэгічна выкарыстоўваць Расію:
Праблемы даверу. Да пачатку вайны супраць Украіны, лічылася, што кітайскія навукоўцы шанавалі партнёрства з Расіяй за яго стратэгічныя перавагі, пачынаючы ад прадухілення вайны на два фронты і заканчваючы супрацоўніцтвам у галіне бяспекі і сумесным супрацівам дамінаванню ЗША. Тым не менш, ужо тады яны былі занепакоеныя міжнародным успрыманнем Кітая як знаходзячагася ў саюзе з Расіяй. КНР і РФ могуць фарміраваць толькі квазі-саюзніцкія адносіны або неваенны альянс і аказваць адзін аднаму такую «стратэгічную» падтрымку, пры якой бакі не будуць браць на сябе міжнародныя ваенныя абавязацельствы, удзельнічаць у канфрантацыі лагераў і раздзеле сфер уплыву. Публікацыі ў дзяржаўных кітайскіх медыях з крытыкай Расіі, якія даходзяць да заходняй аўдыторыі (нават калі яны выказваюць шчырую заклапочанасць і аказваюць абмежаваны ўплыў на прыняцце рашэнняў у Пекіне), дазваляюць КПК дыстанцыявацца ад пуцінскага рэжыму і сеяць сумневы ў стабільнасці партнёрства Кітая і Расіі. У сваю чаргу Пуцін агучыў пазіцыю РФ яшчэ ў 2011 годзе: «Галоўная барацьба ідзе за сусветнае лідэрства, і тут мы з Кітаем спрачацца не збіраемся. Тут у Кітая іншыя канкурэнты. Вось няхай яны паміж сабой і разбіраюцца».
Дылема старшынства, выкліканая ўздымам Кітая і заняпадам Расіі. Рэжымы КНР і РФ, мяркуючы па ўсім, падзяляюць меркаванне аб тым, што Захад, які ўзначальвае ЗША, знаходзіцца «ў заняпадзе» і ў працэсе свайго «падзення» спрабуе стрымліваць «уздым»» Кітая і Расіі, што стварае стратэгічную магчымасць для абедзвюх краін палепшыць сваё становішча ў свеце. Аднак пры гэтым Расея знаходзіцца ў стане відавочнай дэградацыі і заняпаду, у той час як Кітай лічыцца «гігантам», які «хутка ўзнімаецца і развіваецца». Гэтая дыспрапорцыя стала выяўляцца ўнутры РФ (у сферы сэнсаў) задоўга да пачатку вайны супраць Украіны. Прыклад: яшчэ ў канцы мінулага дзесяцігоддзя ў Расіі афіцыйна перанеслі дату заканчэння Другой сусветнай вайны з 2 на 3 верасня, каб адзначаць гэтую падзею ў адзін дзень з кітайцамі, бо ў Кітаі гэта дата з’яўляецца афіцыйным святам – Днём перамогі над Японіяй.
Наяўнасць прынцыповых супярэчнасцей у міжнароднай палітыцы . Кітай заклікае да захавання правіл, а Расія – да іх дэмантажу. Рэжым РФ выкарыстоўвае карупцыю як сістэмаўтваральны фактар унутры краіны і ў той жа час як інструмент міжнароднага ўплыву, уцягваючы ў свае камерцыйныя праекты нават палітыкаў ЕС, у той час як у Кітаі наадварот – планамерна змагаюцца з карупцыяй, у т.л. з дапамогай расстрэлаў уласных чыноўнікаў. З кітайскім начальствам не можа быць ніякіх асабістых «понятийных» дамоўленасцей, як з расійскім. Таму не варта разлічваць на сакрэтныя дамоўленасці, па якіх Кітай будзе насуперак санкцыям падтрымліваць Расію, калі яму гэта не выгадна.
Двухсэнсоўнасць пазіцыі Пекіна па Украіне . Падчас вайны ва Украіне падтрымка Пекінам Расіі з часам узрасла – ад дапамогі ў распаўсюджванні дэзінфармацыі да продажу тэхналогій падвойнага прызначэння. Кітай не займае бок Расіі ва ўкраінскім канфлікце, а некаторыя людзі «свядома скажаюць» пазіцыю Пекіна з-за паведамлення аб «бязмежным партнёрстве», аб якім кіраўнікі дзвюх краін абвясцілі свет незадоўга да пачатку вайны. Пра гэта амбасадар Кітая пры Еўразвязе Фу Кон заявіў у інтэрв’ю The New York Times у красавіку 2023 года. У той жа час, афіцыйная пазіцыя КНР па вайне ва Украіне застаецца двухсэнсоўнай і супярэчлівай: ён падтрымлівае суверэнітэт Кіева і ў той жа час «паважае інтарэсы бяспекі» Масквы. Двухсэнсоўны нейтралітэт КНР стварае добрую глебу для прыняцця жаданага за сапраўднае на карысць або Украіны, або Расіі.
Дваістасць пазіцыі Пекіна па Украіне . Кітаю выгадна максімальнае зацягванне кровапраліцця ва Украіне, якое блакуе нават думкі аб сыходзе Расіі пад Захад і яе падключэнне да антыкітайскіх ініцыятыў, а таксама захоўвае РФ як выгаднага для КНР гандлёвага партнёра. Пекін разлічвае, што ўсе наступныя гады, пакуль працягваецца вайна ва Ўкраіне, Захаду будзе не да Кітая і апошні зможа ўмацаваць свае пазіцыі. Цяпер РФ для КНР – гэта своеасаблівая «выродлівая сяброўка», на фоне якой сам Кітай выглядае больш-менш прымальным членам міжнароднай супольнасці. Расія адцягвае на сябе ваенна-прапагандысцкія ўдары Захаду і яго рэсурсную дапамогу ВСУ, а калі гэта раптам спыніцца, усё гэта можа пасыпацца на сам Кітай. Адпаведна, горшы для Кітая варыянт – гэта любое замірэнне РФ з Украінай без яе знішчэння або прамы пройгрыш Расіяй вайны (з вяртаннем тэрыторый Украіне), паколькі гэта будзе азначаць пастаноўку РФ ва ўразлівы для празаходняга перавароту стан, пацяпленне яе адносін з Захадам і вельмі верагоднае далучэнне РФ да антыкітайскага фронту.
Канфліктуючыя інтарэсы ў Арктыцы. Паводле дадзеных геалагічнай службы ЗША, у арктычным рэгіёне засяроджана не менш за 13% сусветных запасаў нафты, 30% прыроднага газу, а таксама паклады золата, алмазаў, медзі, нікеля, вугалю і многіх іншых рэсурсаў, з якіх не менш за палову знаходзяцца на тэрыторыі Расіі. Паўзучае замацаванне КНР на Паўночным марскім шляху (ПМШ) фарміруе аб’ектыўную ўцягнутасць Пекіна ў арктычны парадак дня Масквы, інстытуалізуе яго ролю ў расійскай сістэме прыняцця рашэнняў па ПМШ. А гэта не толькі вядзе да разбурэння расійскай манаполіі на засваенне арктычнага рэгіёна, але і азначае, што Расея будзе рана ці позна змушаная прызнаць кітайскае права на прысутнасць у высокіх шыротах, прычым не дзесьці, а ў сябе ж на тэрыторыі.
Канфліктуючыя інтарэсы ў Цэнтральнай Азіі. Адразу ж пасля падзей у Казахстане – ў самым пачатку 2022 года і за некалькі тыдняў да ўварвання РФ ва Украіну, – старшыня КНР Сі Цзіньпінь на анлайн-саміце кіраўнікоў дзяржаў Цэнтральнай Азіі і Кітая агучыў 25 студзеня дастаткова канкрэтны план пераводу Казахстана і постсавецкай Сярэдняй Азіі ў сферу эканомікі Кітая да 2030 года. За гэта мясцовым кіруючым рэжымам былі абяцаны інвестыцыі ў 70 мільярдаў долараў, будаўніцтва хуткасных чыгунак і трубаправодаў, адкрыццё рынкаў аграрнай прадукцыі, а таксама праграмы па адукацыі.
Гістарычныя тэрытарыяльныя прэтэнзіі. Пасля распаду СССР Кітай адразу ж прад’явіў Расіі і новым незалежным рэспублікам Сярэдняй Азіі істотныя тэрытарыяльныя прэтэнзіі. Варта адзначыць, што калі на Далёкім Усходзе прадметам спрэчкі Кітая з Расіяй у свой час служылі невялікія рачныя астравы, то ў Сярэдняй Азіі Кітай прэтэндаваў на ўсе землі, якія калісьці ўваходзілі ў склад Джунгарскага ханства (XVII-XVIII стагоддзя). А гэта большая частка Усходняга Казахстана і Паўночнай Кіргізіі. Усведамляючы, што такую тэрыторыю ім ніхто не аддасць, кітайскія ўлады паступова прыцішылі апетыты, але тэрытарыяльныя прэтэнзіі ўсё роўна складаюць дзясяткі тысяч квадратных кіламетраў. У прыватнасці, кітайцы прэтэндавалі на «спрэчныя» казахстанскія 34 тыс. кв. кіламетраў. Што да самой Расіі, то Кітай не толькі працягвае прэтэндаваць на частку яе тэрыторый, але і па сутнасці падтрымлівае падобныя прэтэнзіі нават сваіх супернікаў і канкурэнтаў у Азіі, накшталт Японіі.
Дэкларатыўна-партнёрскія адносіны замест рэальнага саюза . Кітай фарміруе партнёрскія адносіны замест саюзаў, спрабуючы пазбягаць адкрытага саперніцтва з ЗША. Той факт, што яго адносіны з Расіяй з’яўляюцца партнёрскімі, а не саюзніцкімі, важны для КНР, бо гэта робіць саперніцтва з ЗША менш відавочным, не абмяжоўвае выбар эканамічных партнёраў (напрыклад, у Еўрасаюзе) і не ўключае дарагіх абавязацельстваў па аказанні дапамогі (як у выпадку з Украінай). Сутнасць амерыкана-кітайскіх адносін і ўзаемазалежнасць дзвюх краін дапамагае зразумець нядаўняе інтэрв’ю пасла Кітая ў ЗША. Згодна з iм, двухпалярны праект светаўладкавання ў пэўным сэнсе адпавядае і кітайскаму, і амерыканскаму бачанню. У англа-саксонскіх краінах па такім дуальным прынцыпе ўладкованая і парламенцкая двухпартыйная сістэма, і нават бізнэс, дзе часта канкуруюць паміж сабой умоўныя Google і Apple. А ў Кітаі, акрамя філасофскай ідэі аб адзінстве і барацьбе супрацьлегласцей, ёсць цалкам канкрэтная палітычная праграма «адна краіна — дзве сістэмы», якая дапамагла завесці матор кітайскай эканомікі ў мінулым стагоддзі. Два полюса закладаюць у сістэму ўнутраную супярэчнасць, якая прымушае яе працаваць і развівацца. Хоць, безумоўна, гэта ўсё роўна адна сістэма з вызначаным вектарам руху, у якой Кітай з’яўляецца вельмі-вельмі ўмоўным і намінальным «полюсам» – у асноўным з-за адсутнасцi лепшага. Таму разлік Масквы на тое, што Пекін зробіць стаўку на Расію ў сваёй барацьбе з Вашынгтонам, а потым «на руінах Pax Americana» рускія з кітайцамі падзеляць свет, проста глупства.